Investing.com – Türkiye İstatistik Kurumu, 2023 yılına ilişkin “Dezavantajların Kuşaklararası Aktarımı” raporunu yayımladı. Rapor; ailelerin eğitim, iş ve gelir seviyelerindeki değişimi mercek altına alıyor.
Araştırma, 25-59 yaş grubunda olan fertlerin şu anki durumu ile kendileri 14 yaş civarında iken ebeveynlerinin durumunu karşılaştırmak amacıyla yapıldı.
TÜİK bu raporu ilk kez haber bülteni olarak kamuoyuyla paylaşıyor.
Eğitim seviyesi ve aile ilişkisi
Raporda dikkat çeken ilk nokta, fertlerin eğitim seviyelerinin ailelerinin eğitim durumu ile ilişkisi oldu.
Kendisi 14 yaş civarındayken annesi yükseköğretim mezunu olan fertlerin büyük çoğunluğunun (%83,5) günümüzde yükseköğretim mezunu olduğu görüldü.
Benzer şekilde, babası yükseköğretim mezunu olan fertlerin de çoğunluğu (%79,5) yükseköğretim mezunu oldu.
İş hayatı
Fertler 14 yaş civarında iken babası işveren veya kendi hesabına çalışanların %39,2’si şu an ücretli, maaşlı veya yevmiyeli; %14,5’i işveren veya kendi hesabına; %5,6’sı ücretsiz aile işçisi olarak çalışıyor.
Bu fertlerin %40,6’sı ise şu anda iktisaden faal değil.
Gelir dağılımı
Raporda; 14 yaşındayken maddi durumu “çok kötü” olan fertlerin %16,5’inin şu an en yüksek gelir grubunda yer aldığı belirtildi.
Bununla birlikte çocukken maddi durumu “çok iyi” olan fertlerin de %40,6’sının şu an en yüksek gelir grubunda olduğu vurgulandı.
Bu durum, gelir dağılımındaki eşitsizliğe işaret etti.
Konut ve tatil
Fertlerin 14 yaş civarında iken ev sahibi olanların %57,7’sinin şu anda da ev sahibi olduğu raporda yer aldı. Bu kişilerin %26,3’ü şu an kiracı konumda.
14 yaşındayken kiracı olanların ise şu an %40’ı ev sahibi olurken %47,7’si hâlâ kirada oturuyor.
Çocukken ailesiyle bir haftalık tatil masrafını karışlayabilen hanelerde yaşayanların %59,6’sı şu an yine tatile gidebiliyor.
Çocukken tatile gidemeyenlerin %69,1’i ise tatile hâlâ gidemiyor.
Et ürünlerinin tüketimi
Kendisi 14 yaş civarında iken hanesinde yaşayan bütün çocukların günde en az bir kere et, tavuk ya da balık içeren yemek masrafını karşılayabilen fertlerin %72,4’ünün şu an hanesinde iki günde bir bu yemek masrafını karşılayabildiği ifade edilirken; %27,6’sının ise karşılayamadığı belirlendi.
Raporun sonuçları, dezavantajların kuşaklar arasında nasıl aktarıldığını göstermesi bakımından önemli görülüyor. İlgili kurumlar için bu bulgular, eşitsizlikleri azaltma ve sosyal adaleti sağlama çabalarında rehber niteliği taşıyor.
